Nieuws

17 april 2025

De basisvaardigheden in het primair onderwijs zijn weer op het niveau van voor corona en meer (v)so scholen behalen het beoogde uitstroomprofiel bij leerlingen, twee mooie lichtpunten uit de Staat van het Onderwijs 2025. Toch blijft een belangrijke boodschap onverminderd staan: er is nog volop werk aan de winkel.

Uit de Staat van het Onderwijs blijkt dat de inzet van scholen in het gespecialiseerd onderwijs zijn vruchten afwerpt. Zo zorgde 88 procent van de scholen in het speciaal onderwijs ervoor dat minimaal driekwart van de leerlingen op het beoogde niveau uitstroomde. In het voortgezet speciaal onderwijs was dit 81 procent. Een toename van respectievelijk 18 en 9 procent in vergelijking met schooljaar 2020-2021.

Burgerschap: belangrijk en complex 

In toenemende mate bereikt de maatschappelijke onrust het klaslokaal. Dit maakt goed burgerschapsonderwijs, meer dan ooit, hard nodig. Scholen onderstrepen het belang maar vinden het tegelijkertijd complex. Dit is terug te zien in de hoeveelheid herstelopdrachten.

Niet verwonderlijk, vindt PO-Raadvoorzitter Freddy Weima: “We zien scholen al langer worstelen met burgerschapsonderwijs. Door het ontbreken van heldere, actuele kerndoelen missen scholen houvast. De sector kijkt reikhalzend uit naar een nieuw curriculum als basis voor versterking. Hierbij onderstreept de PO-Raad het belang van een breed curriculum, zoals de inspectie terecht aanstipt.”

De PO-Raad werkt aan meer zicht op waar scholen de grootste knelpunten ervaren en zorgt voor nauwe afstemming met het Expertisepunt Burgerschap over hun ondersteuningsaanbod.

Groot verschil in toon, resultaten vergelijkbaar  

Wat opvalt in deze Staat van het Onderwijs is de reflectie op het eigen handelen van de inspectie en de constructieve, waarderende toon. Een groot contrast met vorig jaar. Op het vlak van resultaten zien we een vergelijkbaar beeld met voorgaande jaren: vier op de vijf scholen in het funderend onderwijs haalt een voldoende. Van de besturen die in het kader van risicogericht toezicht bezocht zijn haalt drie op de vier een voldoende. Dat is niet genoeg. Ondanks dat de cijfers uit de Staat zijn gebaseerd op een indicatieve steekproef neemt de PO-Raad de zorgen uiterst serieus.

PO-Raad werkt aan versterking onderwijskwaliteit 

In het Versterkingsplan Funderend Onderwijs (voorheen Herstelplan) werkt de PO-Raad samen met andere sectorpartijen en het ministerie aan een langetermijnstrategie, waarbij verbetering van de kwaliteit en de lerende sector centrale ambities zijn.

Met de eigen Kwaliteitsagenda werkt de vereniging aan professionaliteit, kwaliteit en transparantie en in lijn met onze strategische agenda brengt de PO-Raad schoolorganisaties samen om van elkaar te leren. Onder andere via de kennisgroep Kwaliteit voor schoolbesturen, de PO-Academie en in de Verenigingscommissie Onderwijskwaliteit.

Ook vinden steeds meer scholen en besturen hun weg naar Goed Worden, Goed Blijven (+). Met deze programma’s ondersteunt de PO-Raad scholen en besturen met het op orde brengen van hun kwaliteit(szorg) bij een onvoldoende of zeer zwakke beoordeling of wanneer zij preventief aan de slag willen. Lees meer over de resultaten en ervaringen uit de praktijk.

Veel terechte zorgen om kansengelijkheid 

De Staat besteedt veel aandacht aan het onbenutte talent van leerlingen en het onvoldoende verzilveren van kansen. Een van de leden uit de Verenigingscommissie Kwaliteit geeft een korte reactie: “Goed dat de inspectie aandacht vraagt voor het onbenut talent van leerlingen. Als sector kunnen we nog meer werk maken van zicht op ontwikkeling, zodat we meer leerlingen kunnen bieden wat ze nodig hebben. Positief is dat de inzet van scholen om taal- en rekenonderwijs te versterken zijn vruchten afwerpt.” aldus Joke Snippe, bestuurder bij SCOH.

Kansrijker stelsel 

De PO-Raad onderschrijft de conclusies van de inspectie maar ziet ook knelpunten. Om echt werk te kunnen maken van gelijke kansen is een kansrijker stelsel nodig.

Om kinderen een kansrijke start te geven is het van belang om de toegang tot en het bereik van de voorschoolse educatie (VE) te verhogen, zo schrijft de inspectie. Het versterken van de toeleiding van doelgroepkinderen naar VE is ook de inzet van het Herstelplan.

Punt van zorg hierbij is het door gemeenten gevreesde ravijnjaar in 2026. Dan stort het Rijk ruim 2,5 miljard minder in het gemeentefonds. Dit betekent dat gemeentes fors moeten bezuinigen. Hier komt de 10 procent bezuiniging op het gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid (GOAB) nog bovenop.

Uitdagingen voor onderwijs aan nieuwkomers 

Rond nieuwkomersonderwijs constateert de inspectie veel uitdagingen. De instroom van nieuwkomers in het gespecialiseerd onderwijs groeit, en de doorstroom en toenemende verhuisbewegingen zijn punten van zorg. LOWAN en de PO-Raad delen deze zorgen: het risico bestaat dat deze kwetsbare kinderen buiten beeld dreigen te raken.

Ook steunen wij de oproep om het onderwijs aan nieuwkomers op duurzame en kwalitatieve wijze vorm te geven. Hierbij is regionale samenwerking noodzakelijk. “Het is goed dat de inspectie hier zoveel aandacht voor vraagt. Er gaan nu onnodig veel tijd, expertise en financiële middelen verloren. In de praktijk zien we locaties gesloten worden om vervolgens weer te heropenen. Nieuwkomersvoorzieningen moeten zo ingericht worden dat er makkelijk op- en afgeschaald kan worden mét behoud van expertise.” aldus Weima.

Inspectie: monitoring gevolgen doorstroomtoets nodig 

De inspectie benoemt terecht de onrust rond de resultaten van de doorstroomtoets. Hiertoe adviseert zij om de invoering van de doorstroomtoets te monitoren en de positie van de uitkomsten in het onderzoekskader te heroverwegen. De PO-Raad ondersteunt dit en draagt hier graag aan bij.

Vooruitblik op de Staat van het Onderwijs 2026 

De PO-Raad kijkt uit naar de volgende Staat van het Onderwijs. De steekproeven zijn dan omvangrijk genoeg om een betrouwbaar beeld te geven van de kwaliteit in het basisonderwijs, voor het gespecialiseerd onderwijs geldt dit vanaf 2028. Dit biedt een basis om te leren over wat er nodig is voor het versterken van kwaliteit.

Punt van zorg is het vervallen van de zogenoemde correctiewaarden. Deze zijn sinds corona van kracht bij de beoordeling van leerresultaten. Het wegvallen van de correctiewaarden betekent dat scholen bij een gelijke prestatie alsnog door het ijs kunnen zakken. De ervaring van de afgelopen jaren is dat het verbeteren van de kwaliteit een lange adem vergt. Met het Versterkingsplan geven we hopelijk een positieve impuls aan kwaliteit en kansengelijkheid.

Klik hier voor het rapport De Staat van het Onderwijs 2025:

De Staat van het Onderwijs 2025

Bron: www.poraad.nl